Cách cúng ông Công, Ông Táo đầy đủ, chuẩn nhất 2024

Hằng năm, vào ngày 23 tháng Chạp, ông Công ông Táo cưỡi cá chép lên Trời để báo cáo Ngọc Hoàng về mọi việc ở trần gian. Cúng ông Công ông Táo (Lễ đưa ông Táo về trời) bắt đầu từ ngày 21 âm lịch và kết thúc trước giờ Ngọ (11-13h) ngày 23 tháng Chạp. Mâm cúng cần chuẩn bị gồm mũ, áo, hia giấy, cá chép, gạo, muối, rượu, và các món ăn. Việc cúng ông Táo mang ý nghĩa cầu mong yên bình, ấm no, đủ đầy cho năm mới, và ngăn ma quỷ vào nhà.

Bài viết dưới đây Phổ Nghi Hương sẽ cung cấp thông tin chi tiết nhất về ngày giờ thực hiện, hướng dẫn và cách chuẩn bị từ lễ vật, mâm cỗ cúng, văn khấn cho đến những điều cần lưu ý để bạn thực hiện nghi lễ này một cách trọn vẹn và ý nghĩa nhất.

1. Cúng ông Công, ông Táo có ý nghĩa gì?

Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ cúng ông Công, ông Táo

Lễ cúng ông Công, ông Táo, hay còn gọi là lễ cúng Táo Quân, bắt nguồn từ tín ngưỡng dân gian Việt Nam và chịu ảnh hưởng từ Lão giáo Trung Quốc. Táo Quân bao gồm ba vị thần: thần Đất, thần Nhà, và thần Bếp (hai ông, một bà), là những người giữ gìn và bảo vệ ngôi nhà của gia đình.

Ý nghĩa của ông Công, ông Táo

Theo tín ngưỡng, ông Công ông Táo không chỉ cai quản bếp núc mà còn giám sát và bảo vệ gia đình khỏi sự quấy nhiễu của ma quỷ, mang lại sự an bình và thịnh vượng. Lễ cúng ông Công, ông Táo vào cuối năm là cách thể hiện lòng tôn kính với các vị thần, cầu mong một năm mới an khang, no ấm, và bữa cơm luôn đầy đủ, ấm cúng.

2. Cúng ông Công ông Táo ngày nào, giờ nào tốt?

Tết ông Công, ông Táo diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch mỗi năm. Năm 2025, ngày này sẽ rơi vào 14 tháng 1 Dương lịch. Ngày nay, vì công việc bận rộn, nhiều gia đình không nhất thiết phải cúng đúng trưa ngày 23 tháng Chạp. Nghi lễ có thể được thực hiện từ ngày 21 tháng Chạp, nhưng cần lưu ý hoàn tất trước giờ Ngọ (11 giờ – 13 giờ) ngày 23 để kịp tiễn ông Táo về Trời.

Thời điểm tốt nhất để cúng ông Công, ông Táo là trước giờ Ngọ (11 giờ – 13 giờ) ngày 23 tháng Chạp. Một số khung giờ đẹp trong ngày 23 tháng Chạp năm 2024 mà bạn có thể chọn để thực hiện nghi lễ bao gồm:

• Mậu Tý (23 giờ – 1 giờ): Giờ Thanh Long
• Kỷ Sửu (1 giờ – 3 giờ): Giờ Minh Đường
• Nhâm Thìn (7 giờ – 9 giờ): Giờ Kim Quỹ
• Quý Tỵ (9 giờ – 11 giờ): Giờ Bảo Quang

Nên hoàn thành việc cúng trước giờ Ngọ để đảm bảo tiễn ông Táo về trời đúng thời gian.

3. Lễ vật cúng ông Công, ông Táo gồm những gì?

Theo phong tục Việt Nam, lễ vật cúng ông Công, ông Táo thường bao gồm các những lễ vật sau:

• Mũ Táo Quân: Gồm 2 mũ cho hai Táo ông (có cánh chuồn) và 1 mũ cho Táo bà (không có cánh chuồn). Một số gia đình chỉ bày một bộ mũ ông Công với hai cánh chuồn để tượng trưng cho cả ba vị thần.
• Cá chép: Có thể là cá chép sống hoặc cá chép giấy, tượng trưng cho phương tiện để ông Táo lên trời báo cáo.
• Tiền vàng mã, áo giấy và đôi hia giấy: Những lễ vật này dành cho ông Táo sử dụng khi về trời.
• Mâm cỗ: Có thể là cỗ mặn hoặc cỗ chay, tùy theo phong tục gia đình.
• Các lễ vật khác: Nhang, đèn nến, hoa tươi cũng cần được chuẩn bị đầy đủ.

Màu sắc của mũ, áo và hia thay đổi theo từng năm dựa vào ngũ hành tương ứng:

• Hành Kim: Màu vàng
• Hành Mộc: Màu xanh lá
• Hành Thủy: Màu xanh dương
• Hành Hỏa: Màu đỏ
• Hành Thổ: Màu nâu hoặc vàng đất

Đối với những gia đình có trẻ nhỏ, thường cúng thêm một con gà luộc – đặc biệt là gà cồ mới tập gáy. Lễ vật này mang ý nghĩa cầu chúc cho con trẻ sau này khỏe mạnh, thông minh và đầy nghị lực.

4. Mâm cúng ông Công, ông Táo gồm những gì?

Mâm cỗ cúng ông Táo có thể là mâm cỗ mặn hoặc chay, tùy theo sở thích và điều kiện của từng gia đình. Một số món ăn thường có trong mâm cỗ cúng bao gồm:

• 1 đĩa muối
• 1 đĩa gạo
• 3 chén rượu
• Xôi gấc
• Gà luộc hoặc quay
• Thịt heo luộc
• Giò heo
• Cá chép nướng ( miền Nam thường thường dùng cá lóc nướng)
• Nem rán
• Hành muối
• Đĩa rau xào
• Canh mọc
• Trầu cau, trái cây tươi
• Trà, rượu
• 1 tập giấy tiền, vàng mã
• 1 lọ hoa cúc, 1 lọ hoa đào nhỏ

Ngày nay, mâm cỗ cúng ông Công ông Táo đã được đơn giản hóa đi rất nhiều. Tùy thuộc vào văn hóa vùng miền, điều kiện kinh tế và khẩu vị của mỗi gia đình mà mâm cỗ có thể điều chỉnh linh hoạt. Đối với những gia đình không có điều kiện, chỉ cần chuẩn bị một mâm cúng đơn giản gồm 3 món là được.

Bên cạnh đó, vị trí đặt mâm cỗ cúng cũng rất quan trọng. Mâm cỗ cần được đặt trang trọng ở bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ ông Táo riêng để thể hiện sự tôn kính.

5. Thứ tự cúng ông Công, ông Táo như thế nào?

• Chuẩn bị bàn thờ và mâm cúng: Lau dọn bàn thờ thật sạch sẽ, sau đó sắp xếp lễ vật và mâm cỗ lên bàn thờ một cách trang trọng.
• Thắp hương: Thắp 3 nén hương, vái lạy 3 lần để bày tỏ lòng thành kính.
• Đọc văn khấn: Đọc văn khấn một cách trang nghiêm để tiễn ông Công, ông Táo về chầu Ngọc Hoàng.
• Hóa tiền vàng: Khi hương đã tàn, thắp thêm 1 tuần hương, làm lễ tạ, rồi hóa vàng mã. Cuối cùng, thả cá chép ra sông, hồ để tiễn ông Táo về trời.

6. Văn khấn cúng ông Công, ông Táo ngắn gọn

Dưới đây là bài khấn cúng ông Táo được trích dẫn trong sách Văn Khấn Cổ Truyền Việt Nam:

“Nam mô a di đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Tín chủ (chúng) con là: ……………

Ngụ tại: …………

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái.

Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.

Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành. Chúng con lễ bạn tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.

Nam mô a di đà Phật! (3 lần)

Bên cạnh bài văn khấn mẫu phổ biến trên, mỗi vùng miền còn lưu giữ những bài văn khấn riêng biệt, thể hiện nét văn hóa đặc trưng của địa phương. Bạn có thể lựa chọn bài khấn phù hợp với vùng miền của mình để thể hiện lòng thành kính và mong ước của gia đình.

7. Cúng ông Công ông Táo cần lưu ý những gì?

Dưới đây là 9 điều cần lưu ý khi cúng ông Công, ông Táo:

• Nên ăn mặc sạch sẽ, gọn gàng khi thực hiện nghi lễ
• Không cúng sau 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp: Quan niệm dân gian cho rằng ông Táo đã lên chầu trời sau thời điểm này.
• Người đọc văn khấn phải đọc to, rõ ràng, với thái độ trang nghiêm
• Gia chủ nên tự khấn trong lễ cúng vì táo quân là thần trong nhà
• Tránh đặt ở phía dưới bếp, nên đặt mâm cúng ở bàn thờ gia tiên hoặc lập bàn thờ Táo quân riêng.
• Lễ vật đơn giản, thành tâm: Không cần quá cầu kỳ, chỉ cần thể hiện lòng thành.
• Không thả cá chép từ trên cao xuống : Nên thả cá nhẹ nhàng để cá có thể bơi đi. Thả cá ở những vùng nước sạch sẽ
• Tránh đốt vàng mã, điện thoại giấy, xe ô tô giấy,… Vì không mang lại lợi ích, gây lãng phí tiền bạc và ảnh hưởng đến môi trường sống.
• Không cầu xin tài lộc, chỉ nên xin báo cáo với Táo Quân những việc thiện đã làm trong năm vừa qua.

8. Câu hỏi thường gặp

Cúng ông Công ông Táo nên dùng cá chép thật hay giấy?

Ở miền Bắc, người dân thường cúng 1 con cá chép sống thả trong chậu nước với ý nghĩa “cá chép hóa rồng” còn tại ở miền Nam, cá chép giấy được sử dụng phổ biến hơn vì sự tiện lợi.

Nên cúng mấy con cá chép là đủ?

Cúng 3 con cá chép để dùng cho lễ cúng ông Công ông táo vì tượng trưng cho 2 ông Táo và 1 bà Táo.

Chọn cá chép cúng ông Công ông Táo thế nào?

Nên chọn cá chép đỏ, khỏe mạnh, không bị trầy hoặc mất vảy là được. Cá chép nên có kích thước vừa phải, không quá to cũng không quá nhỏ. Sau khi cúng xong, cá chép có thể được thả sông hoặc hồ, để tiễn ông Công ông Táo về trời. Nhưng nếu gần khu vực ở không có sông hồ để thả cá thì có thể bỏ qua bước này.

Mong rằng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về ý nghĩa và cách thức thực hiện lễ cúng ông Công ông Táo đầy đủ nhất. Chúc bạn và gia đình một năm mới an khang, thịnh vượng!