Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ 2024 3 miền Bắc – Trung – Nam đơn giản, chi tiết nhất

Vào dịp tết Đoan Ngọ (mùng 5/5 âm lịch hàng năm), người dân thường làm một mâm cỗ cúng gửi đến tổ tiên để cầu mong một mùa màng bội thu, gia đình sức khỏe và gặp thật nhiều may mắn trong cuộc sống. Vậy mâm cỗ cúng tết Đoan Ngọ ở 3 miền Bắc – Trung – Nam có gì khác nhau hay không? Một mâm cỗ cúng tết Đoan Ngọ cần chuẩn bị những món nào? Cùng Phổ Nghi Hương tìm câu trả lời trong bài viết bên dưới đây!

1. Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc

Ngày nay, người dân thường chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ để tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong sức khỏe, bình an. Đặc biệt, mâm cúng miền Bắc mang đậm nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực và tín ngưỡng nơi đây.

Các món đặc trưng của mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc:

• Rượu nếp: Thức uống không thể thiếu trong mâm cúng, được làm từ gạo nếp cái hoa vàng hoặc nếp cẩm. Hương thơm nồng nàn từ men, vị ngọt dịu của rượu nếp không chỉ mang đến sự ấm áp mà còn được tin là có khả năng xua đuổi tà ma, sâu bọ, mang lại may mắn và sức khỏe.
• Cơm rượu nếp: Món ăn độc đáo được làm từ cơm nếp lên men, có vị ngọt thanh, hơi chua nhẹ. Cơm rượu nếp thường được ăn kèm với xôi vò hoặc bánh trôi nước, tạo nên hương vị hài hòa, hấp dẫn.
• Bánh gio (bánh ú tro): Món bánh dân dã làm từ gạo nếp ngâm nước tro, gói trong lá chuối đã luộc chín. Bánh gio có màu nâu đặc trưng, vị ngọt bùi, dẻo thơm, dễ ăn và dễ tiêu. Đây không chỉ là món ăn ngon mà còn là biểu tượng của sự thanh khiết, giản dị.
• Hoa quả: Mâm cúng thường có các loại quả như mận, vải thiều, dưa hấu, đào… là những loại quả đặc trưng của mùa hè miền Bắc. Màu sắc tươi tắn, hương vị ngọt ngào của các loại quả này tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở, mang đến may mắn và tài lộc.

Ngoài ra, mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Bắc còn có thể có thêm một số món khác như xôi chè, thịt vịt, bánh ú… tùy theo phong tục của từng gia đình và địa phương.

2. Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung

Vẫn giữ những nét đặc trưng của mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ truyền thống, người miền Trung thêm vào đó những món ăn mang đậm hương vị và bản sắc địa phương, tạo nên một mâm cúng độc đáo và hấp dẫn.

Món ngon đặc trưng trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung:

• Chè kê: Món ăn đặc trưng trong mẫm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ của người miền Trung, đặc biệt là người dân Quảng Nam, Huế. Món chè dân dã được nấu từ hạt kê, đường và nước cốt dừa. Chè kê có vị ngọt thanh, mát lành, dễ ăn và bổ dưỡng. Đây cũng là món ăn giải nhiệt được ưa chuộng trong những ngày nắng nóng và thường ăn kèm với bánh tráng vừng.
• Thịt vịt: Món ăn không thể thiếu trong mâm cúng của người miền Trung. Vịt được chế biến thành nhiều món khác nhau như vịt luộc, vịt quay, vịt om măng… Thịt vịt có tính mát, giúp giải nhiệt, bổ máu và tốt cho hệ tiêu hóa, đặc biệt phù hợp với thời tiết oi bức của mùa hè.
• Bánh ú tro: Tương tự như bánh gio miền Bắc, bánh ú tro miền Trung cũng được làm từ gạo nếp ngâm nước tro, gói trong lá chuối. Tuy nhiên, bánh ú tro miền Trung thường có kích thước nhỏ hơn và được gói thành hình trụ dài.
• Rượu nếp: Rượu nếp miền Trung thường được ủ từ nếp than hoặc nếp cái hoa vàng, có hương vị thơm ngon, đậm đà. Rượu nếp không chỉ là thức uống truyền thống mà còn được coi là một vị thuốc quý, có tác dụng bồi bổ sức khỏe.

Bên cạnh những món ăn đặc trưng trên, mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Trung còn có các loại hoa quả như mận, xoài, dưa hấu… và các loại bánh trái khác như bánh ít lá gai, bánh phu thê…

3. Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam

Tiếp nối những nét đẹp truyền thống của mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ từ Bắc chí Trung, người miền Nam lại thổi vào đó hương vị ngọt ngào và phong vị đặc trưng của vùng đất phương Nam, tạo nên một mâm cúng độc đáo và đầy màu sắc.

Các món đặc trưng trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam, gồm:

• Bánh ú Bá Trạng: Món bánh ú đặc biệt của miền Nam, được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt mỡ, gói trong lá tre hoặc lá dong. Bánh ú Bá Trạng có hương vị thơm ngon, béo ngậy, đậm đà, thường được dùng để cúng gia tiên và làm quà biếu.
• Chè trôi nước: Món chè thanh mát, ngọt ngào với những viên bánh trôi trắng mịn, nhân đậu xanh thơm bùi, chan nước đường gừng ấm nóng. Chè trôi nước không chỉ là món ăn giải nhiệt mà còn mang ý nghĩa cầu mong may mắn, tròn đầy.
• Cơm rượu: Khác với miền Bắc, cơm rượu miền Nam thường được vo thành từng viên tròn nhỏ, ăn kèm với nước cốt dừa và đường. Hương vị ngọt ngào, béo ngậy của cơm rượu là một trong những điểm nhấn của mâm cỗ cúng miền Nam.
• Hoa quả: Mâm cúng miền Nam thường có các loại quả đặc trưng của vùng đất phương Nam như mận, măng cụt, nhãn, nho… Mùi thơm và vị ngọt của các loại quả này mang đến sự tươi mới, sung túc cho mâm cúng.

Ngoài ra, tùy theo từng gia đình và địa phương, mâm cúng Tết Đoan Ngọ miền Nam còn có thể có thêm các món ăn khác như xôi gấc, xôi vò, bánh tét, bánh ít trần…

Xem thêm: Tết Đoan Ngọ cúng gì cho Thần Tài đem lại tài lộc cho gia chủ?

4. Những lưu ý khi chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ

Dưới đây là một số lưu ý bạn cần nắm khi chuẩn bị mâm cỗ cúng tết Đoan Ngọ:

Lựa chọn thực phẩm tươi ngon, chất lượng:

• Hoa quả: Nên chọn những loại quả tươi, chín mọng, không bị dập nát hoặc hư hỏng. Ưu tiên các loại quả theo mùa như mận, vải, đào (miền Bắc), xoài, măng cụt (miền Nam) hoặc những loại quả có màu sắc tươi sáng như đỏ, vàng, tượng trưng cho sự may mắn và tài lộc.
• Rượu nếp: Chọn loại rượu nếp thơm ngon, có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
• Các loại bánh: Nên chọn bánh mới làm, còn tươi, không bị mốc hoặc có mùi lạ.

Chú trọng đến cách trình bày mâm cúng:

• Bày trí gọn gàng, đẹp mắt: Sắp xếp các món ăn trên mâm cúng một cách hài hòa, cân đối, tạo cảm giác trang trọng và thành kính.
• Sử dụng đĩa, bát sạch sẽ: Đảm bảo các dụng cụ đựng thức ăn được rửa sạch sẽ, không có vết bẩn hoặc mùi lạ.
• Trang trí thêm hoa tươi: Hoa tươi không chỉ làm tăng thêm vẻ đẹp cho mâm cúng mà còn mang ý nghĩa tốt lành, may mắn.

Thực hiện nghi lễ cúng bái đúng cách:

• Chuẩn bị đầy đủ lễ vật: Ngoài các món ăn, bạn cần chuẩn bị thêm hương, hoa, vàng mã, nước, trầu cau…
• Thắp hương và khấn vái: Thành tâm thắp hương, khấn vái tổ tiên, cầu mong sức khỏe, bình an và may mắn cho cả gia đình.

Xem thêm: Giải đáp thắc mắc Tết đoan ngọ doanh nghiệp có cúng không?

5. Câu hỏi thường gặp về mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ

Có dịch vụ đặt mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ sẵn không?

Câu trả lời là có, hiện nay có rất nhiều dịch vụ đặt mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ sẵn, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy các dịch vụ này trên mạng xã hội, các trang web chuyên về ẩm thực hoặc thông qua các cửa hàng bán đồ lễ.

Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ có thể đặt trong nhà hay ngoài trời?

Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ vừa có thể đặt trên bàn thờ gia tiên trong nhà để tưởng nhớ và cầu mong sự phù hộ của tổ tiên, vừa có thể đặt ngoài trời để xua đuổi tà ma, sâu bọ, cầu mong sức khỏe và mùa màng tươi tốt. Tùy theo phong tục gia đình và điều kiện thực tế, bạn có thể lựa chọn đặt mâm cúng ở một hoặc cả hai không gian trên, miễn sao thành tâm và chu đáo trong việc chuẩn bị lễ vật.

Xem thêm: Mâm cúng Tết Đoan Ngọ đặt ở đâu?

Tết Đoan Ngọ là một phần quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt. Việc chuẩn bị mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ chu đáo, đúng cách sẽ giúp gìn giữ và phát huy các giá trị tốt đẹp của dân tộc. Mặc dù có những nét riêng biệt, mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ ở ba miền vẫn có những điểm chung như rượu nếp, hoa quả và các loại bánh làm từ gạo nếp. Điều này thể hiện sự giao thoa và hòa quyện giữa các vùng miền, tạo nên một nét đẹp văn hóa chung của dân tộc Việt Nam.